Zo moet het ongeveer gegaan zijn.

Eind vorige eeuw, een vroege herfstochtend in Amsterdam Zuid-Oost. Regen tikt aarzelend tegen het raam, door de wind scheiden bladeren gestaag van de bomen. Basketballer Chris McGuthrie van de Amsterdamse Demon Astronauts zit in een stoel in de woonkamer van zijn kleine flat wakker te worden. Zijn afrokapsel had nog maar net het hoofdkussen verlaten, door een paar dagen oude jetlag was de nacht onrustig geweest.

De weelderige haardos schuurt tegen de hoofdleuning van de pompeuze luie stoel van grijs leer. Net wakker, toch begint het lichaam alweer tegen de slaap te vechten. Het hoofd draait voorover, de kin komt in aanraking met de borst, om vervolgens direct weer omhoog te komen. En dat om de paar minuten. 

Dromen over zijn carrière deed hij allang niet meer. Enkele jaren terug, in collegetijd, stroomde het bloed sneller bij fantasieën over het zijn van point guard bij Amerikaanse NBA-teams als Minnesota Timberwolves en Milwaukee Bucks.

Als een van de laatsten gedraft worden, en dan glorieus, vanuit het onverwachtse, een sensatie zijn. Een driepunterverzamelaar of reboundkoning. 
Nu was er alleen nog geronnen, bruin bloed in de vorm van de ambiance in Nederlandse sporthallen. De afmetingen van het veld hetzelfde, de spelregels hetzelfde, alleen minder roem, status en geld. Wedstrijden tegen Libertel Dolphins uit Den Bosch, Hans Verkerk Keukens Den Helder en Image Center Werkendam.

Backcourt violation

Een wit filterkoffiezetapparaat pruttelt. De tv staat aan. Ochtendtelevisie. Tell Sell. Nederlandse stemmen met een Amerikaans accent. Geluiden voortkomend uit intense leegheid overspoelen de eenzame stilte in de kamer. Toch iets vertrouwds uit zijn land – een Amerikaan woonachtig in een van de diepste spelonken van Amsterdam. Hoe was hij hier beland? 

De afgelopen twee jaar speelde hij in Israël, als chef afstandsschoten. Toen hij de eerste keer voor de vlucht New York – Tel Aviv incheckte, vermoedde hij al: geen weg meer terug. Want een sprong over de Atlantische Oceaan is voor Amerikaanse basketballers een metafoor van de basketbalspelregel backcourt violation: eenmaal over de middellijn, mag de basketballer-met-balbezit niet meer terug. Eenmaal gegaan, was een stap alsnog richting NBA extreem lastig, zo niet onmogelijk. Eenmaal gegaan, ging die ambitie grotendeels in rook op. Chris McGuthrie zou niet snel meer emplooi als professioneel basketballer vinden in de Verenigde Staten.

Troosteloos

Buiten regent het steeds harder. Grijze treurnis. Ook de gure ochtend is onbedoeld een treffende analogie voor zijn kansen op het walhalla van iedere basketballer, de Amerikaanse NBA-competitie: troosteloos en uitzichtloos.

Enkele weken geleden was hij vanuit het beloofde land binnengehaald. Even een flitsbezoek aan familie in de States. Daarna terug naar Europa. Ondanks zijn – voor een basketballer – geringe lengte, moest Chris McGuthrie de John Stockton van de Lage Landen worden. Driepunters rammen.

Ai tolk toe joe

Was hij in Spanje gaan spelen, was er meer aandacht voor zijn werk geweest. Nu, weinig. Zijn kunsten vertonen voor honderd toeschouwers. ‘s Avonds om 23.43 uur te zien in een verdwaalde sportuitzending. Doordeweeks afgeblaft worden door een iets te autoritaire trainer met steenkolen-Engels als belangrijkste communicatiemiddel. Lissen toe mie, Ai tolk toe joe. 

Kampioen worden. Van Nederland. En thuis maar moeten uitleggen waar het ligt. Dat hij niet aldoor liep te blowen. Geen prostitutiebezoek. Tenminste, zeker niet voor de grote klok.

Dit patroon zou zich komende jaren nog enkele keren herhalen, voordat Chris McGuthrie terugging naar zijn vertrouwde Verenigde Staten.

Vanmiddag training. De komende uren is hij een gegijzelde van de tijd, Amerika is nog in diepe slaap. Bellen kan niet. Sms’jes worden niet beantwoord. Familie en vrienden aan die andere kant van de plas zijn nog in diepe rust. De koffie doet goed; nog maar even niet terug naar bed. De spelcomputer gaat aan. 

Zo moet het ergens in 1998 gegaan zijn met basketballer Chris McGuthrie.