Volgens Wikipedia: Een faux pas is een overtreding van de sociale regels of etiquette (meestal door een buitenstaander) door het niet waarnemen van bepaalde signalen, verkeerd interpreteren van de sociale regels en cultuur of niet op de hoogte zijn hiervan. In deze zin is het eigenlijk een soort blunder, met dien verstande dat door de omgeving het een “buitenstaander” vaak minder zwaar wordt toegerekend. De term is afkomstig uit het Frans en betekent letterlijk “misstap”.

Huishoudelijke mededeling

Een zaterdagmiddag in maart 2017, Ahoy’ Rotterdam. Wereldkampioenschappen shorttrackschaatsen. Ondergetekende en een vriend op de tribune. De omroeper van dienst, al de hele middag het publiek opzwepend, laat zich weer gelden. Dit keer een huishoudelijke mededeling. Vriendelijk doch dwingend: ‘Dames en heren, attentie: we zijn vóór de start stil, zodat de deelnemers zich kunnen concentreren op hun start. Maar ook ná het startschot nog even, tot de rijders de bocht om zijn. In de eerste meters kan er immers sprake zijn van een valse start of valpartij. Dank voor uw begrip!’

Eendjes in de vijver

Eerder die middag, de zogeheten A-finale 500 meter voor mannen. Zeven finalisten verschijnen onder begeleiding van muziek, opzwepende aankondigingen en applaus één voor één op het ijs. Voor Nederland had Sjinkie Knegt zich voor de finale geplaatst. Weliswaar is de 500 meter niet de favoriete afstand van de Schicht uit Bantega, toch kan hij aanstonds voor het eerst in zijn leven wereldkampioen worden op een individuele afstand.

‘Ready…’

Het startschot klinkt, de rijders gaan op weg. Enkele tienden van seconden na de start is het vechten om een goed plekje. Als de rij zich eenmaal formeert, gaat men behoedzaam, als pasgeboren eendjes voor het eerst in de vijver, op weg.

KOM OP HE!

Enkele ogenblikken na de start, als de eerste klappen zijn gemaakt, hoor ik links van me:

’SJINKIE KOM OP HE!’

Een uitstekende aanmoediging. Perfect getimed, een duidelijke boodschap met een krachtig volume. Maar waarom doet niemand mee? Waarom is deze kreet waarschijnlijk in de live-uitzending van Studio Sport te horen, namelijk, omdat het de enige in een verder stil stadion is? Het overgrote deel van het publiek wil toch dat Sjinkie Knegt wint? 

Sterker, de hele middag al, pal na ieder startschot alle Nederlandse deelnemers hartstochtelijk te hebben toegeschreeuwd, vroegen we ons af: gek dat anderen ons niet volgen, dat ze pas enkele seconden ná de start beginnen met juichen. Bij het langebaanschaatsen is dit immers anders. Dat je voor de start stil bent, voor de concentratie van de rijders, oké. Maar waarom dan ook nog die korte periode ná de start? Om met Louis van Gaal te spreken: zijn wij nou zo slim, of is de rest zo dom? (Of andersom?) 

Enkele minuten later. Sjinkie Knegt is als eerste de streep gepasseerd. Met voorsprong. En hij had zijn fameuze telescoopbeen niet eens hoeven gebruiken. 

Wereldkampioen.

Juichen. Hard juichen. Langdurig juichen.

Als de rust enigszins is weergekeerd, klinkt de speaker.

’Dames en heren, een mededeling…’

Topblok

Oké, toegegeven, de titel neigt naar clickbait. Zo erg was het allemaal niet. Sjinkies concentratie zal weinig geleden hebben onder deze verbale interruptie. Maar wat we toen nog niet wisten, is dat het shorttrackpubliek dus ook ná het startschot even stil is, totdat de rijders het zogeheten topblok passeren. (En dat de schreeuw wel degelijk in de Studio Sport-uitzending te horen was.)

Het topblok? Dat is het middelste blok van de shorttrackbaan. De deelnemers komen, na een kwart baan te hebben afgelegd, dit blok tegen. De regel luidt dan ook: is er na de start, maar voor het passeren van dit blok een calamiteit, zoals een valse start of een valpartij, wordt de wedstrijd afgeschoten. En starten de deelnemers opnieuw.